تأثیر کود بیولوژیک، آزوکمپوست و نیتروژن بر خصوصیات مورفولوژیک و میزان اسانس بادرشبی (dracocephalum moldavica l.) در دو منطقه کشور

به منظور بررسی اثر تلفیقی کودهای بیولوژیک و نیتروژن بر تعدادی از خصوصیات مورفولوژیک و میزان اسانس بادرشبی (dracocephalum moldavica l.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 20 تیمار در 3 تکرار در سال زراعی 89-1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس (منطقه 1) و در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان غربی (منطقه 2) انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل ژنوتیپ (اکوتیپ بومی و رقم (szk-1، باکتری (تلقیح بذر با باکتری های ازوتوباکتر + آزوسپرلیوم + سودوموناس و عدم تلقیح)، رژیم کودی (100% کود اوره، 75% کود اوره + 25% آزوکمپوست، 50% کود اوره + 50% آزوکمپوست، 25% کود شیمیایی + 75% آزوکمپوست و 100% آزوکمپوست) بود. براساس نتایج بدست آمده بیشتر صفات مورفولوژیک مورد مطالعه تحت تأثیر ژنوتیپ قرار گرفت. اثر رژیم کودی بر عملکرد ماده خشک، بازده و عملکرد اسانس در هر دو منطقه معنی دار شد. تعداد شاخه گل دهنده در منطقه 1 و ارتفاع بوته، تعداد برگ ساقه اصلی و تعداد شاخه گل دهنده در منطقه 2 تحت تأثیر عامل تلقیح با باکتری قرار گرفنتد. برهم کنش اثر متقابل دو جانبه تعدادی از صفات مورد مطالعه را تحت تأثیر قرار دادند. اثر متقابل سه جانبه بر تعداد شاخه گل دهنده در منطقه 1 و بر بازده و عملکرد ماده خشک در منطقه 2 معنی دار بود. بیشترین ارتفاع بوته، ارتفاع اولین شاخه گل دهنده از سطح زمین، تعداد برگ در ساقه اصلی، تعداد شاخه فرعی و عملکرد اسانس در اکوتیپ بومی بدست آمد. تلقیح با باکتری ارتفاع، تعداد برگ ساقه اصلی، قطر ساقه و تعداد شاخه گل دهنده را افزایش داد. کاربرد تلفیقی 50 درصد کود اوره + 50 درصد آزوکمپوست توانست عملکرد ماده خشک، بازده و عملکرد اسانس را افزایش دهد. به طوری که کاربرد 100% آزوکمپوست کمترین عملکرد اسانس را تولید کرد. عملکرد اسانس در اکوتیپ بومی نسبت به رقم اصلاح شده افزایش یافت. افزایش عملکرد اسانس به واسطه تلقیح با باکتری در اکوتیپ بومی در مقایسه با رقم اصلاح شده بیشتر بود. در مجموع، نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که کاربرد تیمار تلفیقی 50% کود اوره + 50% آزوکمپوست در حالت تلقیح با باکتری می تواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای کودهای شیمیایی مورد توجه قرار گیرد.